Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών του Ημερήσιου και του Εσπερινού Γυμνασίου για το σχολικό έτος 2024-2025 (Εγκύκλιος)

  Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 47/22-08-2024 του Δ.Σ. – Ανακοινοποίηση στο ορθό 28-08-2024) σας αποστέλλουμε τις παρακάτω οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών του Ημερήσιου και του Εσπερινού Γυμνασίου για το σχολικό έτος 2024-2025. Για το μάθημα των Θρησκευτικών (A΄, Β΄ και Γ΄ τάξεις) Γυμνασίου εφαρμόζονται τα οριζόμενα στο ΦΕΚ 698/Β’/4-3-2020 (Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο). Κατά τη διδασκαλία του μαθήματος σε κάθε τάξη προτείνεται να μην αξιοποιηθούν ορισμένες θεματικές ενότητες ή υποενότητες από το Βιβλίο του Μαθητή, ώστε να δοθεί έμφαση στις «Ενδεικτικές δραστηριότητες» (βιωματικές, ομαδικές/διερευνητικές, δραστηριότητες δημιουργικής έκφρασης, διαθεματικές δραστηριότητες και επισκέψεις/εκδηλώσεις/δράσεις),

όπως αυτές αναφέρονται στην 3η στήλη, στο «Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών στο Δημοτικό και στο Γυμνάσιο» (ΦΕΚ 698/τ. Β’/4-3-2020), το οποίο βρίσκεται στον σύνδεσμο: http://iep.edu.gr/el/thriskeftika Επισήμανση: Στο πλαίσιο του διδακτικού σχεδιασμού οι εκπαιδευτικοί προκειμένου να αξιοποιήσουν τις προτεινόμενες διαδικτυακές πηγές από το διδακτικό υλικό να προβαίνουν σε επανέλεγχο της εγκυρότητάς τους, διότι ενδέχεται ορισμένες από αυτές να είναι ανενεργές ή να οδηγούν σε διαφορετικό περιεχόμενο. 

 Α΄ τάξη Θεματικές ενότητες Να μην αξιοποιηθούν από το βιβλίο του Μαθητή «Ένα ταξίδι ζωής […]» Β΄ Θεματική Ενότητα: Θεός και άνθρωπος στην Ορθόδοξη Παράδοση: μια σχέση ζωής 6. Ο άνθρωπος ως δημιουργός, σελ. 31-35 7. Από την εικόνα στην ομοίωση, σελ. 36-39 Ε΄ Θεματική Ενότητα: Ένας καινούριος κόσμος ξεπροβάλλει: Χριστός ανέστη 16. Η ανάγκη να αλλάξει ο κόσμος ii. H σιωπηλή επανάσταση της τέχνης, σελ. 95-97 ΣΤ΄ Θεματική Ενότητα: Η Εκκλησία μεταμορφώνει τον κόσμο 19. Δράση και αγώνας για τη μεταμόρφωση της ζωής και του κόσμου, σελ. 115-125 Ζ΄ Θεματική Ενότητα: Η Εκκλησία ως κιβωτός σ’ ένα ταξίδι χωρίς τέλος 21. Η συνάντηση Θεού και ανθρώπου συνεχίζεται … Η Αποκάλυψη του Ιωάννη, σελ. 137-140 

 Β΄ τάξη Θεματικές ενότητες Να μην αξιοποιηθούν από το βιβλίο του Μαθητή «Η Εκκλησία: πορεία ζωής μέσα στην ιστορία» Γ΄ Θεματική Ενότητα: Η «φωνή» της Εκκλησίας γίνεται αισθητή στην κοινωνία 5. Η Εκκλησία οργανώνεται, σελ. 45-47 Δ΄ Θεματική Ενότητα: Χριστιανική παράδοση και αρχαία ελληνική φιλοσοφία: Μια ιστορική συνάντηση 6. Ελληνισμός και Χριστιανισμός. Η συνάντηση δύο τρόπων σκέψης και ζωής, σελ. 53-55, 62-68 ΣΤ΄ Θεματική Ενότητα: Η διδασκαλία της Ορθόδοξης πίστης γίνεται έργο τέχνης 10. Η δύναμη της εικόνας, σελ. 99-104 Ζ΄ Θεματική Ενότητα: Ορθοδοξία και Νέος Ελληνισμός 14. Μετά την Άλωση της Πόλης Βίος του Αγίου Νεομάρτυρα Μιχαήλ Πακνανά του Κηπουρού, σελ. 125-127 Η εύρεση των λειψάνων της Αγίας Κυράννης της Οσσαίας, σελ. 127- 128 15. Η δύναμη του λαϊκού πολιτισμού, σελ. 136-140 Θεματικές ενότητες Β΄ Θεματική Ενότητα: Η πρόταση ζωής της Ορθόδοξης Εκκλησίας Ε΄ Θεματική Ενότητα: Η Ορθόδοξη Εκκλησία σε διάλογο με τον δυτικό Χριστιανισμό Ζ΄ Θεματική Ενότητα: Θρησκείες της Ανατολής 

 Γ΄ τάξη Να μην αξιοποιηθούν από το βιβλίο του Μαθητή «Η μαρτυρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο» Ζώντας με νόημα στον κόσμο i. Μίμηση του Χριστού, 17-18 ii. Παράδειγμα μίμησης Χριστού, σελ. 19-23 IV. «Υπέρ της των πάντων ενώσεως». Το αίτημα της ενότητας, σελ. 52-54 Οι έξι τυφλοί (λαϊκή ινδική αφήγηση από το Lokaprajna ptisutra), σελ. 88 Η διδασκαλία του Κομφούκιου, σελ. 90 Από τα Aνάλεκτα του Κομφούκιου, σελ. 91 Μνημεία, σελ. 91 

 Παιδαγωγική αξιοποίηση διαδραστικών συστημάτων μάθησης

 Ο/Η εκπαιδευτικός έχει στη διάθεσή του/της διαδραστικά συστήματα μάθησης, τα οποία λειτουργούν ως υποστηρικτικά εργαλεία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο διαδραστικός πίνακας συνιστά ένα τεχνολογικό μέσο που έχει τη λειτουργικότητα του συμβατικού πίνακα και τις δυνατότητες ενός υπολογιστή. Επιπλέον, η επιφάνεια εργασίας είναι αλληλεπιδραστική. Επομένως, ο διαδραστικός πίνακας μπορεί να αξιοποιηθεί ως εποπτικό μέσο αλλά και ως μέσο ενίσχυσης της μαθητοκεντρικής διδασκαλίας. Στην περίπτωση που αξιοποιείται αποκλειστικά ως εποπτικό μέσο, το αποτέλεσμα είναι η ενίσχυση των δασκαλοκεντρικών μεθόδων διδασκαλίας με τους/τις μαθητές/ τριες να έχουν τον ρόλο του παθητικού δέκτη της γνώσης. Ωστόσο, το ζητούμενο είναι ο μετασχηματισμός της εκπαιδευτικής διαδικασίας προς την κατεύθυνση της ενεργού συμμετοχής των μαθητών/-τριών σε αυτήν. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, προϋπόθεση είναι η αξιοποίηση της διαδραστικότητας, του κύριου γνωρίσματος του τεχνολογικού αυτού μέσου που το διαφοροποιεί από άλλα. 

Βασικές δυνατότητες του διαδραστικού πίνακα είναι οι εξής: α) Δημιουργία και διαχείριση απεριόριστου αριθμού σελίδων: ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί περιεχόμενο σε πολλές σελίδες παράλληλα ή και να μεταφέρει περιεχόμενο από τη μια σελίδα στην άλλη. Καθώς εύκολα μπορεί να μετακινηθεί σε οποιαδήποτε σελίδα επιθυμεί ή και να αλλάξει τη σειρά τους, η μαθησιακή διαδικασία καθίσταται μη γραμμική. Επιπλέον, υπάρχει η δυνατότητα αποθήκευσης του περιεχομένου των σελίδων ή και καταγραφής του μαθήματος σε μορφή βίντεο, γεγονός που επιτρέπει τον διαμοιρασμό και την επαναχρησιμοποίησή του. β) Δημιουργία/Εισαγωγή και διαχείριση αντικειμένων: υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας ή εισαγωγής αντικειμένων στις σελίδες ενός μαθήματος. Ο χρήστης μπορεί εύκολα να τα μετακινήσει ή να επιλέξει αλλαγή μεγέθους, περιστροφή, αντιγραφή και επικόλληση, διαγραφή, δημιουργία υπερσυνδέσμου κ.ά. γ) Τοποθέτηση αντικειμένων σε επίπεδα - Σκίαση οθόνης: πρόκειται για λειτουργίες που επιτρέπουν την τμηματική παρουσίαση πληροφοριών, την προοδευτική εμφάνιση πολύπλοκου περιεχομένου και την εστίαση της προσοχής των μαθητών/-τριών. δ) Χρήση ποικίλων εργαλείων: ο χρήστης έχει στη διάθεσή του σχεδιαστικά εργαλεία καθώς και εργαλεία γραφής και επισήμανσης (ποικιλία γραμμών διαφορετικού πάχους, χρώματος), ενώ υπάρχει η δυνατότητα επισήμανσης και σχολιασμού του προβαλλόμενου περιεχομένου επί της οθόνης. Σημαντική λειτουργία του διαδραστικού πίνακα είναι η αναγνώριση ελεύθερης γραφής ή ελεύθερου σχεδίου και η δυνατότητα μετατροπής σε κείμενο ή σχήμα αντίστοιχα. 

Επιπλέον, ο χρήστης μπορεί εύκολα να μεταφέρει ό,τι προβάλλεται επί του πίνακα (περιεχόμενο ιστοσελίδων, αρχείων pdf κ.ά.) στις σελίδες του μαθήματός του με τα εργαλεία καταγραφής οθόνης. ε) Αξιοποίηση πολυμεσικού περιεχομένου (ήχος, βίντεο, κινούμενη εικόνα). Η παιδαγωγική αξιοποίηση των παραπάνω λειτουργιών του διαδραστικού πίνακα κατά την εκπαιδευτική διαδικασία υποστηρίζει το έργο των εκπαιδευτικών προς την κατεύθυνση επίτευξης των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων. Για τον λόγο αυτό, οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύνονται να αξιοποιούν τις δυνατότητες που παρέχουν τα διαδραστικά συστήματα μάθησης.

 Η ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ 

 ΖΕΤΤΑ Μ. ΜΑΚΡΗ